Nhar il-Ħamis, 2 ta’ Diċembru 2021, bħala parti miċ-ċerimonja tal-kxif tal-monument tal-ewwel prim ministru Malti, Joseph Howard, xogħol l-iskultur Joseph Scerri, quddiem il-bieb tal-Imdina, qrajt ċiklu ta’ erba’ poeżiji bl-isem ta’ “Skizzi għal Ibni” akkumpanjat mill-mużika jazz ta’ Maestro Dominic Galea.
Dan iċ-ċiklu jibnu fuq Skizzi għas-Sette Giugno (2019) li kont ippreżentajt ma’ Dominic Galea u l-grupp tiegħu fil-mitt anniversarju tar-rewwixta tas-sebgħa ta’ Ġunju 1919. “Skizzi għal Ibni” jħares lejn l-Awtonomija li ksibna fl-1921 u li wasslet għall-ewwel gvern Malti meta konna għadna kolonja tal-Gran Brittanja.
L-erba’ poeżiji huma “L-Affarijiet tal-Wieħed u Għoxrin,” “Il-Longa tal-Ftehim” (riprodotta iktar ‘l isfel), “L-Eħtrieq,” u “Aħna l-Meħlusin,” u ktibthom biex jinqraw mal-mużika jazz ta’ Dominic Galea. Mingħajru ma kontx niktibhom. U mingħajru ma kontx nieħu daqshekk gost naqrahom.
L-erba’ poeżiji ta’ Skizzi għal Ibni (2021) jesploraw il-ġrajjiet u s-sentimenti kollettivi marbutin mal-ġrajjiet tal-1919 u l-kisba tal-Awtonomija fl-1921 mill-perspettiva ta’ żagħżugħ ta’ 21 sena li qed jgħix f’Malta llum, Malta ħielsa li trid terfa’ r-responsabbiltà tal-għażliet li tagħmel.
Ħajr lill-mużiċisti l-oħrajn, Carlo Muscat fuq is-sassofonu u Anthony Saliba fuq il-bass. Għal qalbi dan iċ-ċiklu l-ġdid. U grazzi lill-Fondazzjoni Ċelebrazzjonijiet Nazzjonali tal-pubblikazzjoni sabiħa. Mir-ritratti ma tistgħux tħossu l-ġmiel ta’ karta li użaw u ma jidhirx biżżejjed id-disinn sabiħ li ħarġu bih. Kuntent li dawn il-poeżiji mqanqlin sabu posthom f’dan il-friex. Imma ħerqan biex nerġa’ nqajjimhom bil-mużika ta’ Dominic u l-mużiċisti tiegħu.
Ħajr lil Dominic Galea tal-istedina biex nerġa’ naħdem miegħu u lil Clare Azzopardi li rat l-ewwel abbozz ta’ dan iċ-ċiklu ta’ poeżiji u bil-kummenti tagħha għenitni biex nikteb verżjoni finali aħjar.
IL-LONGA TAL-FTEHIM Issa ħa nkellmek fuq l-għaqda. Fuq ġens li sawruh ġnus mit-Tramuntana u min-Nofsinhar mill-Punent u l-Lvant u dakinhar kien storja waħda. Fuq folol ġejjin minn kull korla, minn kull dar, minn kull diq. Għax jiġu waqtiet fl-istorja, addoċċijiet, meta l-waqt jgħaqqad it-trufijiet imħabbla tal-bnedmin u kollox joqgħod f’postu, qisu kumitat, qisu purċissjoni tal-vjatku, qisu saff sħab miġbud, bla ma jaf, lejn l-istess ħalba. Illum, ħafna sħab wara, nista’ ngħidlek li l-għaqda waqt wieħed ħafif, bħas-sħarijiet, sema li jiġbidna lejh. Irrid ngħidlek li difettuża l-għaqda, kapriċċ tal-pjaneti. Iżda m’għandniex ħliefha. L-għaqda l-waqt u kultant, fis-suq tal-istorja, fl-addoċċijiet tal-allat, ninzertawha, ħalba li tilluminana. L-għaqda s-sabar inspjegabbli tan-nofstanharijiet tinnegozja x-xemx u d-dell u l-lejl u s-sebħ fil-longa mdellka tal-ftehim. Dak, ibni, ikun il-waqt tagħna. U fil-pjazza quddiem il-palazz ma jħassarhulna xejn.
minn Adrian Grima, Skizzi għal Ibni, Fondazzjoni Ċelebrazzjonijiet Nazzjonali, Diċembru 2021
adriangrima.org 