Traduzzjonijiet ta’ Adrian Grima | “Con barqueira e remador” VIII Poetry Translation Workshop on San Simón, Galicia | Settembru-Ottubru 2019
1.
Qalli li
l-ivvaġġar huwa meta tista’ titlaq lejn il-post li jinsab quddiemek,
kull post jolqotna biss għax jissuġġerilna
dak li se jfiġġ warajh.
U fl-aħħar, meta nitilqu kollox minn idejna
u ma nisimgħu xejn għajr id-daqq tal-qniepen,
il-pajsaġġi ma jibqgħux jeżistu,
biex ma jgħaddux lil dak li jinħeles minn nifisna.
“Nibqgħu għaddejjin biss
biex inkunu nistgħu nidfnu l-ġisem
band’oħra;
għax kull fejn konna
ħallejna ġisimna fejn narawh
mill-iktar post viċin.”
Jien fhimt li
mingħajr ma wera l-iċken ħjiel ta’ biża’,
skopra t-trasparenza tad-dinja,
li għenuh l-uċuħ sospiżi tal-vjaġġaturi.
U ftakart kif iż-żmien,
miż-żgħożija bikrija sax-xjuħija,
jgħallimna nħallu pawża f’għajnejna kull meta l-ġmiel jirkibna,
pawża f’idejna u f’għajnejna,
dawk li jgħidulna liema parti ċkejkna minna
dejjem tibqa’.
2.
Il-ħalib iswed tas-sebħ nixorbuh filgħaxija
nixorbuh f’nofsinhar filgħodu nixorbuh billejl
nixorbuh u nixorbuh
Paul Celan, Todesfuge / Il-Fuga tal-Mewt
Fejn int ukoll se tiġi titkellem minn taħt l-ilsien fil-fosos,
anki jekk leħnek mġewwaħ
u naralek għajnejk mas-sebħ,
mitlufin fuq l-għelieqi, f’postijiet imriegħda – Se niġi lura – “jien
anki fuq il-mewġ ta’ nofsinhar, mat-truf ta’ ċirasa, jekk narak, Margarete
— Jien “niskura — “u niskura
bħalma jiskurani x-xagħar ta’ vjolini skuri,
bħalma jiskura r-riħ fil-boskijiet kiesħa fejn immutu,
jiskuraw l-isqaqien
jiskura l-ħalib iswed li nixorbu u nerġgħu nixorbu.
Minn fejn se titfaċċa int ukoll
mal-finezzi sublimi tal-isfortuna,
anki jekk demmek jagħqad
u jekk filgħaxija, fil-mument perfett,
nista’ nilmaħ għajnejk jaqraw il-poeżiji tal-Galizja
– jien ġej lura –
“Jien anki fuq il-ferroviji nħaffer mina fl-arja,
jekk narak, Sulamith
– Jien “niskura –
“u niskura waqt li l-lejla tiskurani fis-sigħat bikrin,
waqt li l-linji jiskuraw fuq l-uċuħ,
il-poeżiji jiskuraw
bħalma jiskura l-ħalib iswed
li nixorbu u nerġgħu nixorbu.
3.
Liema impuls ċkejken, imriegħed
ma ninsew qatt għalkollox?
Fuq liema art eżaltata niżfnu mal-ommijiet ikantaw?
Fejn hu d-dmugħ ta’ veru li ma narawx?
Wara snin ta’ ġabra, ta’ ħġejjeġ żgħar, ta’ dawl tax-xemgħa,
wara t-telqa ta’ ħsejjes mgħottijin bil-ġlata
u jitlajjaw fil-konfini mżarrda tal-ibliet –
liema grazzja nistqarru li missejna tassew?
Aħna li ġejjin mill-bogħod,
minn forka li ħadd mhu se jirrakkonta,
b’waqtiet mċajpra u għażliet mħażżin fuq wiċċna,
maqbudin bejn l-uġigħ ta’ epoka u ta’ warajha,
nintebħu li l-għorof mitluqin minn fejn tlaqna –
fejn għal snin sħaħ ħafna min-nies kienu għadhom jitbissmu fil-btieħi –
issa kważi ntilfu għalkollox
u li nfasslu triqitna billi nippruvaw naħfnu
dak li l-ħin kollu jaħarbilna minn idejna,
dak li jisfuma bla ħoss.
Iż-żmien qed jitħassar,
żmien in-nar fuq l-ilma,
u ċċaqlaqna kull darba mill-universali sal-eżatt,
mgħarrqin fil-ħoss fl-isfond ta’ taraġ,
inrossu bil-mod il-mod il-ħajja għal dak id-daqs aħħari,
dik il-biċċa mill-bijografija dejjem aktar korretta tagħna
li fiha l-ġabra sempliċi, bħal meta nitilgħu t-taraġ,
hija l-essenza ta’ dak li għamilna għalina nfusna,
il-ferħ li jfiġġ minn ġo jasarna.
4.
Il-postijiet ma jeżistux,
qatt ma kienu jeżistu,
lanqas tal-qedem.
Jeżisti biss dak li naraw fihom,
it-traċċi tat-trab tal-briks li jġegħluhom jogħsfru.
Hekk biss ninżlu l-art.
Ħafif ninżlu, sempliċiment għat-tifkira.
Mhux biex immissu l-kolonni lelà jew
biex naqsmu fuq id-dgħajsa tal-qlugħ mgħobbija bil-mandolin.
Nimxu ’l quddiem imma bilkemm.
Ma nimxux fix-xemx.
Saqajn in-nomadi ma jiswidux fir-ramel u l-baħar f’portijiet żgħar.
L-olmi jkennuna, mhux it-terrazzini.
It-traċċi tat-trab ibenġluna b’qatra li togħsfor,
li trammel bejn subgħajna u xorta ma tagħqadx.
Xejn ma nbidel mill-aħħar lament;
l-għajnejn
li jmexxuna tul ix-xefaq tal-Mediterran huma għajnejna,
u s-siġar taż-żebbuġ huma l-konfini tiegħu
fid-dawl tal-jum.
5.
Qatt mhu se jirnexxilek ittemm
it-tiftixa tiegħek,
anki jekk tidħaqlek ix-xorti;
u l-istudju mhux se jhennik,
minkejja li l-għorrief jispirawk;
it-talent mhux se jgħinek,
il-konsolazzjoni mhix se tberridlek il-ġibda ta’ xewqatek;
u anki jekk ikollok l-imħabba, ma tkunx ħieles.
Lanqas il-profeta li jiddetta l-versi mhu ħa jkollu dixxipli,
għax l-iskribi qatt mhuma se jaqbdu l-ikbar niket tiegħu,
u ż-żagħżugħ mhux se jżomm il-grazzja, żgur se jitlifha,
u lanqas m’inti se tiftakar ix-xmara li kont għammidt
jekk l-ewwel ma tarahiex taħt iċ-ċpar.
Allura fejn sejjer biex nimxi warajk bil-qima?
Se naqsmu minn naħa għal oħra tal-pajjiż
imdewwed bl-għaram qishom lapidi tal-oqbra
meta fil-bogħod it-tnejn li aħna nleqqu —
it-tnejn li aħna bi tbissima solenni li taħbi s-silenzju?
Minflok dak li mingħalina jista’ jsir,
minflok nistħajlu li missitna xorti ħażina,
malajr se nkunu nafu x’se jiġri:
— ħafna drabi kellna nistennew l-iktar għas-sbuħija,
imm’hi biss tħallina ninqdew ftit bid-dinja
u ngħaddu, b’dak in-niket għami, lil hinn.
6.
L-ilħna telqu.
Taru mit-terrazzin u ħallewna waħedna.
L-irġiel jibżgħu li jinfnew waħedhom.
Għalhekk joqogħdu jisimgħu stejjer tal-għaġeb dwar xulxin.
Biex jissaportu l-fallimenti fl-imħabba,
imħabbiet riflessi f’wiċċhom bħall-għeneb fl-għenieqed.
L-irġiel iħossuhom mitlufa,
battala u mjassrin
u mwerwrin mil-lejl.
Mhux se jerġgħu jimteddu fuq l-għeja bajdanija taż-żgħożija.
Jagħfsu l-kuruni dehbiena tar-rużarju f’idejhom
taħt il-loġoġ
biex in-nisa li jgħaddu jiċċassaw lejhom,
mimlijin bihom infushom.
Ma’ tmiem il-lejl,
jintelqu fis-sħana tat-terrazzini,
u joqogħdu jisimgħu fis-skiet il-poeżiji ta’ Kavafis.
Ma’ tmiem il-lejl,
in-nisa jintilfu warajhom
u joffrulhom ruħhom biex l-irġiel jagħtuhom il-kenn.
adriangrima.org 